Η Πλατφόρμα «Έξυπνης Πόλης» είναι μια ανοικτή, cloud based πλατφόρμα η οποία επιτρέπει τη διασύνδεση και την επικοινωνία μεμονωμένων λύσεων και εφαρμογών έξυπνων πόλεων. Η Πλατφόρμα είναι βασισμένη σε λογισμικό ανοικτού κώδικα και αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα των τεχνολογιών Internet of Things (IoT) διασυνδέοντας πολίτες, διαδικασίες, δεδομένα και αντικείμενα προκειμένου να επιτυγχάνεται η παρακολούθηση όλων των παραγόντων που επιδρούν στη ζωή της πόλης.

Το λογισμικό έχει το χαρακτήρα πλατφόρμας διασύνδεσης λογισμικού, αισθητήρων, λειτουργιών και εξοπλισμού «έξυπνης πόλης» και προσφέρεται σαν Cloud εφαρμογή.

Η Πλατφόρμα υποστηρίζει και τις παρακάτω κάθετες λύσεις:

• Δυναμική διαχείριση θέσεων στάθμευσης (Έξυπνο Parking)
• Έλεγχος εξ’ αποστάσεως παρόδιου ηλεκτροφωτισμού (Έλεγχο εξ’ αποστάσεως Έξυπνου οδοφωτισμού)
• Ασύρματη πρόσβαση στο Internet (Έλεγχο εξ’ αποστάσεως του δημόσιου δικτύου ασύρματης πρόσβασης Wi-Fi και παροχή υπηρεσιών στατιστικών αναλύσεων (analytics) από τη χρήση του δικτύου Wi-Fi)
• Συλλογή και διαχείριση περιβαλλοντικών δεδομένων από αισθητήρες,
• Χρήση εφαρμογών video analytics,
• Εντοπισμό και παρακολούθηση θέσης αντικειμένων (π.χ. κάδων) και οχημάτων (απορριμματοφόρων και διαχείριση απορριμμάτων)
• Έξυπνη παρακολούθηση της κυκλοφορίας
• Δημόσια ασφάλεια και προστασία
• Παρακολούθηση περιβαλλοντικών δεδομένων
• Έξυπνη Ενεργειακή Παρακολούθηση
• Έξυπνη διαχείριση συστημάτων ενημέρωσης πολιτών
• Παρακολούθηση φορτιστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων
• Έξυπνη παρακολούθηση πληρότητας κάδων

Το λογισμικό είναι σε θέση να διαλειτουργήσει με κάθε τύπο αισθητήρα που θα χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο του έργου «έξυπνης πόλης» για τις αστικές υπηρεσίες ανεξάρτητα από την τεχνολογία διασύνδεσης που χρησιμοποιείται (όπως LoRA, ZigBee, GPRS, WiFi, ΝΝΒΙοΤ, κάμερα IP κλπ.).

Το υποσύστημα περιλαμβάνει τη συλλογή περιβαλλοντικών Δεδομένων και λειτουργεί ως κόμβος δεδομένων (data-hub). Συλλέγει δεδομένα αέριας ρύπανσης και ηχορύπανσης από πέντε σημεία του Δήμου.

Η «Εφαρμογή συλλογής και διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων με την εγκατάσταση περιβαλλοντικών αισθητήρων» επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση των πηγών ρύπανσης της ατμόσφαιρας, σε πραγματικό χρόνο, προς όφελος των πολιτών και του περιβάλλοντος. Χρησιμοποιώντας αυτόνομους κόμβους αισθητήρων, μικρού μεγέθους και με δυνατότητα τοποθέτησης εντός του αστικού ιστού αποτιμώνται σε πραγματικό χρόνο τα συστατικά της ρύπανσης, όπως τα επίπεδα των σωματιδίων, το όζον, τα οξείδια του αζώτου κα.

Τα έντονα φαινόμενα της αιθαλομίχλης είναι ιδιαίτερα απειλητικά για την υγεία των πολιτών, και κυρίως των ευπαθών ομάδων πληθυσμού. Σε πολλές περιπτώσεις δε, προκαλούν έντονη δυσοσμία η οποία πλήττει την ποιότητα ζωής του πληθυσμού. Είναι σημαντικό οι πολίτες να μπορούν να ενημερωθούν για την τρέχουσα κατάσταση της μόλυνσης του αέρα, και να υπάρχουν ειδοποιήσεις σε περίπτωση που παραβιάζονται τα όρια. Πέραν τούτου, οι ειδοποιήσεις αυτές και η άμεση κοινοποίηση της περιβαλλοντικής κατάστασης του αέρα βελτιώνει την ευαισθητοποίηση των πολιτών με σκοπό να περιορίζουν την χρήση ρυπογόνων πηγών θερμότητα

Πρόκειται για μια διαδικτυακή εφαρμογή συγκέντρωσης χρήσιμων πληροφοριών (visitor analytics) για τους επισκέπτες της περιοχής, χωρίς όμως να απαιτείται κάποια ενέργεια από τους επισκέπτες. Μέσω της εφαρμογής δίνεται δυνατότητα να παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία επισκεψιμότητας του χώρου παρέμβασης, όπως χρόνος παραμονής, οι μέρες/ ώρες επίσκεψης, η συχνότητα επίσκεψης ενός/ κάθε χρήστη, ποια σημεία του πάρκου έχουν την μεγαλύτερη επισκεψιμότητα (heat map), πως μετακινούνται οι επισκέπτες στο χώρο, αριθμός πολιτών που επισκέπτονται τον χώρο βάσει ώρας/ ημέρας/ μήνα (visitor footfall) κλπ. Όλες οι πληροφορίες προβάλλονται με την βοήθεια διαγραμμάτων (bar charts, pie charts κλπ) για την εύκολη εξαγωγή συμπερασμάτων και λήψη αποφάσεων από την Δημοτική Αρχή.

Το σύστημα βασίζεται σε έναν αισθητήρα που επιτρέπει την ανίχνευση συσκευών iPhone και Android και γενικά κάθε συσκευής που λειτουργεί με διασυνδέσεις WiFi ή Bluetooth. Αυτές οι συσκευές ανιχνευθούν χωρίς να χρειάζεται να συνδεθεί ο δημότης σε ένα συγκεκριμένο σημείο πρόσβασης, επιτρέποντας την ανίχνευση οποιουδήποτε smartphone, φορητού υπολογιστή ή συσκευής ανοιχτής συνομιλίας που εισέρχεται στην περιοχή κάλυψης του αισθητήρα.  Με την εν λόγω λύση είναι δυνατή η μέτρηση του αριθμού των ατόμων και των αυτοκινήτων που υπάρχουν σε ένα συγκεκριμένο σημείο σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, επιτρέποντας τη μελέτη της εξέλιξης της κυκλοφοριακής συμφόρησης των πεζών και των οχημάτων.

Στους πολίτες παρέχεται, μέσω εφαρμογών (διαδικτυακής πύλης αλλά και εφαρμογής για φορητές συσκευές), δυνατότητα θέασης των περιβαλλοντικών δεδομένων καθώς και άλλων χρήσιμων πληροφοριών που θα παράγονται από το δίκτυο έξυπνων αισθητήρων των κόμβων μέτρησης. Οι πολίτες θα παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τα δεδομένα ή τις πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος (π.χ. ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, επίπεδα θορύβου, μόλυνση της ατμόσφαιρας, κλπ.) καθώς και δεδομένα από τους κόμβους μέτρησης συνάθροισης κοινού.

Σκοπός των δύο εφαρμογών για τους πολίτες είναι αφενός η διάθεση τόσο πρωτογενών δεδομένων όσο και επεξεργασμένης πληροφορίας υπό μορφή υπηρεσίας.

Ειδικότερα, στο επίπεδο των εφαρμογών το υποσύστημα θα λαμβάνει δεδομένα  για τις εξής μετρήσεις:

• Μετρήσεις περιβαλλοντικών δεδομένων του Ιστορικού Κέντρου του Δήμου Πατρέων
• Μετρήσεις περιβαλλοντικής ρύπανσης, ποιότητας του αέρα
• Μετρήσεις ηχορύπανσης
• Μετρήσεις φωτορύπανσης
• Μετρήσεις ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον αστικό ιστό
• Μετρήσεις συνάθροισης κοινού σε ανοικτούς χώρους

Μέσω του συγκεκριμένου υποσυστήματος είναι δυνατή η συνολική διαχείριση του αυτοματοποιημένου συστήματος θέσεων στάθμευσης και η στατιστική ανάλυση δεδομένων στάθμευσης. Η εφαρμογή συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα διαθεσιμότητας θέσεων στάθμευσης, τα δεδομένα λειτουργίας και κατάστασης του εξοπλισμού (αισθητήρων, concentrators, κλπ.). Οι δυνατότητες και τα τεχνικά χαρακτηριστικά της εφαρμογής είναι τα εξής:

• Πλήρως διαδικτυακή (web-based) εφαρμογή,
• Επιτρέπει την εμφάνιση πληροφοριών διαθεσιμότητας θέσεων στάθμευσης. Δίνει τη δυνατότητα εμφάνισης των συνολικών θέσεων στάθμευσης, το ποσοστό κατειλημμένων θέσεων, τον αριθμό κατειλημμένων θέσεων, τον αριθμό των ελεύθερων θέσεων, τον αριθμό θέσεων εκτός λειτουργίας λόγω βλάβης αισθητήρα,
• Δίνει τη δυνατότητα γραφικής αναπαράστασης των δεδομένων διαθεσιμότητας με διαφορετικά, ανά περίπτωση, χρώματα, πάνω σε ψηφιακό χαρτογραφικό υπόβαθρο του Δήμου. Προβολή των ανωτέρω δεδομένων διαθεσιμότητας μέσω web browser σε υπολογιστές και φορητές συσκευές (smart phones)
• Υποστηρίζει τον έλεγχο παραμέτρων λειτουργίας αισθητήρων και μονάδων συγκέντρωσης δεδομένων και ειδοποίησης σε περίπτωση βλάβης (fault management)

Οι αρχές της αστικής βιώσιμης κινητικότητας υπαγορεύουν την μείωση της χρήσης των ΙΧ στα αστικά κέντρα και την ορθολογική διαχείριση του δημόσιου χώρου για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Η πόλη της Πάτρας αποτελεί ένα αστικό κέντρο, ωστόσο διαθέτει θαλάσσιο μέτωπο υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος. Αυτό συνεπάγεται πως εκτός των καθημερινών αναγκών μετακίνησης καλείται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες κινητικότητας ενός μεγάλου αριθμού επισκεπτών κυρίως τους θερινούς μήνες. Για την αντιμετώπιση αυτών των αναγκών κρίθηκε απαραίτητο να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη πολιτική μεταφορών με στόχο την ποιοτική αναβάθμισης της πόλης.

Λαμβάνοντας υπόψη τα όσα ορίζονται στο ΣΒΑΚ και με στόχο την παρακολούθηση του ποσοστού επίτευξης των στόχων αλλά και του οράματος και προτεραιοτήτων που έχουν τεθεί,  θα σχεδιαστεί και θα λειτουργήσει εντός της προτεινόμενης πλατφόρμας Έξυπνης Πόλης, το Κέντρο Διαχείρισης και Παρακολούθησης Αστικής Κινητικότητας.

Το προτεινόμενο Κέντρο θα στηρίζεται στον υπολογισμό συγκεκριμένων δεικτών με τους οποίους η ειδική υπηρεσία του Δήμου θα μπορεί αφενός να  παρακολουθεί τις επιπτώσεις στην κυκλοφορία και στο περιβάλλον από την υλοποίηση των μέτρων, πολιτικών και υποδομών που έχουν προταθεί από το ΣΒΑΚ και αφετέρου να αξιολογεί εναλλακτικές λύσεις και εφαρμογές πριν την τελική απόφαση υλοποίησης τους. Το Προτεινόμενο Κέντρο Διαχείρισης και Παρακολούθησης Αστικής Κινητικότητας θα αποτελείται από τρία υποσυστήματα:

Υποσύστημα συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων βιώσιμης κινητικότητας και παρακολούθησης δεικτών ΣΒΑΚ.

Το υποσύστημα θα υποστηρίζει δυο βασικές λειτουργίες: την καταγραφή και επιτήρηση της εξέλιξης της κυκλοφορίας σε βάθος χρόνου και την διαχρονική αξιολόγηση της αστικής κινητικότητας, την εξαγωγή βασικών δεικτών απόδοσης και εντέλει την υποστήριξη λήψης αποφάσεων ώστε να δίνει μια καλή εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης αναδεικνύοντας παράλληλα τα προβλήματα και θέτοντας τις βάσεις για εύρεση βέλτιστων λύσεων.

Υποσύστημα συλλογής δεδομένων σε πραγματικό χρόνο

Για την τροφοδότηση του μοντέλου κυκλοφοριακού σχεδιασμού με συνεχώς επικαιροποιημένα στοιχεία που αφορούν στην κυκλοφορία στο δίκτυο της πόλης, θα γίνει εγκατάσταση συσκευών ανίχνευσης και μέτρησης κυκλοφορίας, μη επεμβατικής τεχνολογίας. Οι συσκευές θα εγκατασταθούν παρά την οδό και θα έχουν ως σκοπό να ανιχνεύουν διερχόμενα οχήματα και να μετρούν βασικά μεγέθη κυκλοφορίας (κυκλοφοριακό φόρτος (οχήματα/τύπο/ώρα), μέση ταχύτητα διαδρομής (χλμ/ώρα), χωρητικότητα οδικού τμήματος (v/c), σε στρατηγικά σημεία της πόλης.

Υποσύστημα ενημέρωσης και διάδρασης με τους πολίτες στα πλαίσια του ΣΒΑΚ

Στα πλαίσια της συγκεκριμένης πλατφόρμας, οι πολίτες και επισκέπτες θα μπορούν να δηλώνουν τις καθημερινές τους μετακινήσεις και να καταγράφουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθώς και τις εναλλακτικές βιώσιμες λύσεις που θα επιθυμούσαν να χρησιμοποιούν αλλά δεν τους παρέχονται από το υφιστάμενο σύστημα ή δεν είναι ικανές να καλύψουν τις ανάγκες τους για μετακίνηση.  Ο Δήμος επίσης μέσα από την συγκεκριμένη εφαρμογή θα μπορέσει να διαβουλεύεται με τους πολίτες για τα διάφορα μέτρα και έργα τα οποία προτίθεται να υλοποιήσει ώστε να έχει την δική του αποδοχή.  Με τον τρόπο αυτό οι πολίτες συμμετέχουν ενεργά στη χάραξη πολιτικής και στη λήψη αποφάσεων της τοπικής κοινωνίας.

Έχει παρατηρηθεί ότι πολλά θανατηφόρα ατυχήματα, συμβαίνουν μεταξύ οχημάτων και πεζών σε υποφωτισμένες και μή ασφαλείς πεζοδιαβάσεις. Το σύστημα έξυπνης πεζοδιάβασης της εταιρείας Bercman AS, παρέχει μία σειρά από εργαλεία για την προειδοποίηση του οδηγού που πλησιάζει την πεζοδιάβαση και του εφιστά την προσοχή με τρόπο που δεν τον αιφνιδιάζει.

Το σύστημα έξυπνης πεζοδιάβασης SPC-S® που εγκαταστάθηκε στο Δήμο Πατρέων αποτελείται από:

• Αισθητήρα Ανίχνευσης του πεζού που διέρχεται της πεζοδιάβασης.
• Αυτοφωτιζόμενη πινακίδα πεζοδιάβασης τεχνολογίας LED, επί ιστού, η φωτεινότητα της οποίας αυξομειώνεται ανάλογα με το φως του περιβάλλοντος.
• Προειδοποιητικούς αναλάμποντες φανούς επί ιστού, που ενεργοποιούνται μόνο όταν ανιχνευθεί πεζός που διέρχεται της πεζοδιάβασης.
• Διασύνδεση με οδοφωτισμό LED και αυξομείωση της έντασης φωτισμού, όταν διέρχεται πεζός της διάβασης

Το σύστημα επιδέχεται αναβάθμισης, σε SPS-M® με την προσθήκη:

• Μικροκυματικού Αισθητήρα (radar) για την ανίχνευση των οχημάτων που πλησιάζουν την διάβαση και συλλογή κυκλοφοριακών δεδομένων καθόλη την ημέρα.
• Αισθητήρες περιβαλλοντικών μετρήσεων (Θερμοκρασία, Υγρασία, Ατμοσφαιρική Πίεση, CO, NO, PM1,PM2.5, PM10 κτλ).

Κατά συνέπεια ο Δήμος έχει την δυνατότητα δημιουργίας, όχι απλά μίας ασφαλούς διάβασης, αλλά και ενός σταθμού λήψεως κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών δεδομένων για πάσα χρήση.

Οι δηµότες ζητούν αξιόπιστη σύνδεση στο ίντερνετ. Πάνω από το 85% των επισκεπτών ή δηµοτών σε ένα δήµο που έχει ασύρµατο δίκτυο σε λειτουργία, αναζητούν την πρόσβαση σε αυτό. Η εταιρεία DOTSOFT AE εγκατέστησε την πλατφόρμα Spotyy για την παροχή διαδραστικών υπηρεσιών προς τους χρήστες κατά την σύνδεση τους και ταυτόχρονα δημιούργησε το καθηµερινό µέσο επικοινωνίας του ∆ήµου µε όλους τους δηµότες σε κάθε περιοχή που υπάρχει εγκατεστηµένο WiFi Hot Spot.

Το λογισμικό Spotyy διαθέτει τις ακόλουθες λειτουργίες:

• Αξιόπιστη και γρήγορη πρόσβαση στο WiFi του ∆ήµου
• Διάφοροι τρόποι σύνδεσης χρηστών µέσω της πλατφόρµας
• Σύνδεση µε ηµερολογιακό περιορισµό
• Εισαγωγική οθόνη σύνδεσης χρηστών
• Χρήση µέσων κοινωνικής δικτύωσης ως τρόπο εισαγωγής στο ασύρµατο δίκτυο
• ∆υνατότητα ανακατεύθυνσης µετά τη σύνδεση στο ασύρµατο δίκτυο WiFi στην σελίδα επιλογής του ∆ήµου
• ∆υνατότητα ενεργοποίησης της προώθησης διαφηµιστικών µηνυµάτων
• Αναλύσεις των δεδοµένων σύνδεσης των χρηστών
• Άµεση απενεργοποίηση των υπηρεσιών που προσφέρει η πλατφόρµα
• Αποµακρυσµένη διαχείριση της πλατφόρµας µέσω Web
• Αποτροπή κακόβολων συνδέσεων
• Προεπισκόπηση αλλαγών οθόνης σύνδεσης χρηστών
• Υπηρεσία πολυγλωσσικής εµφάνισης µηνυµάτων
• ∆υνατότητα επιβράβευσης των συχνών χρηστών του ασύρµατου δικτύου WiFi
• ∆υνατότητα προβολής στους δηµότες το πρόγραµµα εκδηλώσεων µιας χρονικής περιόδου
• ∆υνατότητα αξιολόγησης της ποιότητας των υπηρεσιών του ∆ήµου